Het Parool, Boeken, zaterdag 11 maart 2017

De biefstuk van aardige Peter

****

Dieuwertje Mertens

Waarom is het korte verhaal het ‘zorgenkindje’ van de literatuur? Volgens Jamal Ouariachi (1978) is het de schuld van de schrijver die het genre als slecht betaalde, weinig prestigieuze bijverdienste ziet. Deze schrijft een kort verhaal meestal op verzoek van een literair tijdschrift dat toch niemand leest, of voor de samenstelling van een thematische (flut)bundel. In het nawoord van zijn verhalenbundel Herinneringen in aluminiumfolie pleit Ouariachi voor meer inzet van schrijvers voor het genre.

Zijn voorstelling van zaken is wel erg pessimistisch. Er verschijnen ook veel goede verhalenbundels van schrijvers als Maarten ‘t Hart, Elke Geurts en Annelies Verbeke. Eerder boekte Ouariachi groot succes met zijn vuistdikke geëngageerde roman Een Honger (2015). In zijn literaire opvolger zoekt hij een veel kortere spanningsboog in tien korte en langere verhalen.

De bundel doet denken aan een laboratorium, waarin Ouariachi experimenteert met verschillende (gruwelijke) vertellingen. De uitspraak ‘Een mens lijdt dikwijls het meest/ van het lijden dat hij vreest’, gaat in deze verhalen niet altijd op. Er is spanning die ontstaat uit onzekerheid, duistere vermoedens, maar ook: weten welk onheil je te wachten staat. De schrijver probeert ze allemaal met sardonisch genoegen uit.

De student psychologie en verteller van het titelverhaal krijgt een plakje menselijke hersenen in aluminiumfolie cadeau van zijn huisgenoot, bioloog Fina. Aan wie behoorde het toe? Welke herinneringen zijn erin opgeslagen? Is dit geen lijkenschennis? Hij krijgt er nachtmerries van.

Nachtmerries zijn relatief onschuldig, zolang ze geen werkelijkheid worden. Ouariachi stelt zich echter meedogenloos op: een verhaal met de titel De Toeristenslager, gaat – inderdaad – over een toeristenslager en geen spreekwoordelijke. De lezer volgt een argeloos echtpaar dat zich tijdens een citytrip laaft aan allerlei lekkernijen die in de stad zijn te krijgen, waaronder ‘de biefstuk aller biefstukken’ bij Restaurant Heaven van die aardige restauranthouder Peter.

Het doet erg denken aan een verhaal van Roald Dahl over een jongetje dat opgroeit als vegetariër, maar op volwassen leeftijd een keer een frikadel proeft, het lekkerste wat hij ooit heeft gegeten. Hij moet en zal weten hoe frikadellen worden gemaakt en bezoekt de fabriek, wacht nieuwsgierig in de rij met varkens zijn beurt af.

Ouariachi heeft niet alleen zijn best gedaan de verhalen spannend te maken, maar zorgt er ook voor dat er talig wat te beleven is. Hij trekt, net zoals in Een Honger, verschillende taalregisters open: van ‘magazine-taal’ tot het simpele, onderdanige taalgebruik van een boerenknecht tot het zelfverzonnen ‘Zopor’. Hij doet alles om te laten zien dat het ook leuk kan zijn om een kort verhaal te schrijven. Zijn inzet loont, ook voor de lezer.

fictie jamal Ouariachi herinneringen in aluminiumfolie Querido, €18,99. 220 blz. ****