Het Parool, zaterdag 9 september 2017

Recensie Jente Jong- Het intieme vreemde

Dieuwertje Mertens

De roman Het intieme vreemde van theatermaker Jente Jong (1985) is geen lichtzinnig debuut. Hoofdpersoon Sara verloor, net als de auteur, op jonge leeftijd haar moeder. Ze raakt ervan overtuigd dat haar moeder toch nog leeft en ze loopt compleet vast.

Het intieme vreemde opent met gevoel voor drama. ‘Ik sta op een bed met twee hemdjes in mijn handen, van mijn zoons die ik zojuist heb vermoord.’ We blijken in een scène van een moderne vertolking van Medea te zitten, waarin actrice Sara de hoofdrol speelt.

Ineens valt ze stil, als metafoor voor haar leven op dat moment. ‘Dat is toch het enige wat iedereen een leven lang doet: bungelend op grote hoogte met één hand vasthouden aan de reling, van het zinkende schip een ijskoude diepte in springen (…)’ Zulke theatrale metaforen en dramatische zinnen verraden de achtergrond van de auteur.

Sara vlucht het podium af. Ze wordt uit het theatergezelschap gezet, want het is niet de eerste keer dat het misgaat. Ze meent haar moeder te hebben herkend in het publiek, de vrouw was ze eerder die week in de Albert Heijn tegengekomen. Dezelfde dag nog vindt ze ‘een nieuwe rol’, een baantje als caissière bij de AH.

Het eerste deel van het verhaal, getiteld Het vreemde, is een langgerekte uiteenzetting. Tijdens de domme regelmaat van de lange dagen achter de kassa gebeurt er niet veel. Af en toe komt ‘haar moeder’ aan de kassa, en probeert ze wanhopig met haar in contact te treden. ‘s Avonds is ze stiekem toeschouwer van het toneelstuk waarin een ander de hoofdrol speelt.

Mondjesmaat ontvouwt zich Sara’s achtergrond: het moederloze bestaan, de saaie jeugd op het platteland, de vriendschap met Thomas en de zwijgzame vader. Sara blijkt bijzonder weinig te weten over haar al dan niet overleden moeder.

Pas in het tweede deel, Het intieme, komt het verhaal in een stroomversnelling en dan volgt al snel de ontknoping. In die zin is de roman misschien nog onevenwichtig te noemen.

De spanning schuilt natuurlijk in Sara’s onwetendheid. Jong gebruikt in het tweede deel fragmenten uit het dagboek van haar moeder, die goed passen in de fictionele vertelling.

Jong maakt duidelijk hoe getroebleerd Sara is en hoe niet te onderschatten groot de impact van het opgroeien zonder moeder is. Ze probeert niet te relativeren of om op gekunstelde wijze troost te bieden. Ze laat eerder de ernst van het gemis inzien. De roman ademt het gewicht en het belang dat de auteur aan het verhaal hangt. Dit verhaal móést worden verteld.

Fictie Jente Jong; Het intieme vreemde, Querido, €18,99. ***