Moderne klassiekers: Orlando

Het Parool, zaterdag 27 juli, Boeken

Welke moderne klassiekers moet je als literatuurminnend wereldburger gelezen hebben? Dieuwertje Mertens maakt een selectie. Deze week Orlando uit 1928 van Virginia Woolf (1882-1941)

Waar gaat de roman over?

‘Hij- er viel niet te twijfelen aan zijn geslacht,’ begint deze satirische biografie van het leven van de zestienjarige Orlando. Aan het begin van het verhaal is hij een jonge vijftiende-eeuwse edelman, maar hij wordt op zesendertigjarige leeftijd ruim een eeuw later wakker als vrouw. ‘Maar in ieder ander opzicht was hij dezelfde gebleven,’ schrijft Woolf. Echter; ‘zij kende de geheimen en deelde zwakheden van beiden (red. geslachten)’. De lezer volgt Orlando tijdens zijn avontuurlijke reizen door driehonderd jaar tijd en ruimte.

Waarom zou je Orlando lezen?

Onlangs verscheen een heruitgave van de fantastische Nederlandse vertaling door Gerardine Franken bij uitgeverij Orlando, waarin de zwierige schrijfstijl van Woolf helemaal overeind is gebleven. Aan haar grote liefde Vita Sackville-West, beschreef Woolf haar schrijfervaring als ‘een schrijver op vakantie’: de frivoliteit en het plezier spat van de pagina’s. Toch is het ook een wijs boek, met intelligente bespiegelingen over het leven, de positie van de vrouw en het verstrijken van de tijd. Orlando is een van de eerste feministische romans waarin het begrip ‘sekse’ wordt onderzocht. Woolf concludeert: ‘In ieder mens (..) voltrekt zich een zwenking van de ene sekse naar de andere’.

Wie is het meest opmerkelijke personage?

Orlando is natuurlijk onovertroffen, maar op een goede tweede plaats staat ‘de biograaf’ uit wier pen dit verhaal is gevloeid. De verteller reflecteert met veel gevoel voor humor op de literaire conventies die met het verloop van de tijd veranderen.

Hoe werd de roman destijds ontvangen?

Orlando verkocht zo goed in Engeland en Amerika dat het echtpaar Woolf zijn eerste auto kon aanschaffen en de rest van het leven financiële stabiliteit genoot (Kelly Tetterton, 1995). Cleveland B. Chase van de NY Times schreef in 1928 vol lof over de roman die richtgevend kon zijn voor hoe de literatuur zich verder zou moeten ontwikkelen.

Wie liet zich erdoor inspireren?

De Amerikaanse actrice Tilda Swinton speelde Orlando in de verfilming van Sally Potter uit 1992. Ze las het boek al als tiener en het hielp haar door haar pubertijd. ‘Orlando is een praktische handleiding voor hoe te leven’ (The Telegraph, 9 januari 2012).

Virginia Woolf – Orlando,

Uitgeverij Orlando

Vertaling Gerardine Franken, met een inleiding van Marja Pruis

ISBN 978 94 92086 96 9

hardcover, 22,50 euro