Woorden temmen met Kila&Babsie

Soms vergeet je – ook als (poëzie)criticus– hoe leuk poëzie is of kan zijn. Het dichterduo Kila&Babsie selecteerde voor haar prachtig vormgegeven Woorden temmen vierentwintig lievelingsgedichten, begeleid door (taaltechnische) wetenswaardigheden en opdrachten voor beginnende poëzie-lezers en –schrijvers. Het plezier spat van de pagina’s.

Dat komt in de eerste plaats door de fijne selectie van gedichten. De voorkeur van het duo gaat uit naar verstaanbare, maar toch ook meerduidige gedichten van onder andere Paul van Ostaijen, Eva Gerlach, Hans Faverey, Martijn Teerlinck en Delphine Lecompte. Ieder gedicht is gekoppeld aan een tijdstip en een locatie met het idee dat de lezer zo vierentwintig uur met poëzie bezig kan zijn. Dit is een onnodige en wat geforceerde manier om ordening in de bundel aan te brengen, maar dat mag de pret niet drukken.

Aan de hand van verfrissende opdrachten proberen Kila&Babsie de lezer anders naar de gedichten te laten kijken. Neem bijvoorbeeld het volgende gedicht van Tjitske Jansen:

Mevrouw Julia doet de ramen open

en ze weet geen woord voor de lucht die haar wangen aanraakt

en de zon heeft de kleur van honing

en ze weet

vandaag gaat het gebeuren

en ze denkt

maar eerst blijf ik even staan.

(Uit: Het moest maar eens gaan sneeuwen, 2003)

Het gedicht heeft precies de juiste verhouding tussen dat wat begrijpelijk is en dat waar men naar moet gissen: Wie is mevrouw Julia? Wat gaat er vandaag gebeuren? De bijbehorende opdracht is om de woorden, die uitvergroot op een apart blad zijn bijgevoegd, uit te knippen en er een nieuw gedicht van te maken. Dat is direct een manier om te onderzoeken hoe dwingend een gedicht is. Hoe beter het gedicht, hoe dwingender de woordvolgorde, omdat het dan – als het goed is – lastig is voor de lezer om de oude vorm los te laten.

Omdat Kila&Babsie rasperformers zijn, houden de opdrachten niet op bij het geschuif met letters en het aanwijzen van ritme en rijmschema’s en beeldspraak, nee, een gedicht moet worden gevocaliseerd, dus vragen de dichters: hoe klinkt dat nieuwe gedicht eigenlijk aan het open raam? Ook dat vraagt om de nodige creativiteit van de lezer, want een gedicht klinkt anders aan een open raam, dan aan de tafel of op een podium.

De educatieve werkvormen en de uitleg bij de gedichten maken het doe-boek erg geschikt voor het voortgezet (en hoger) onderwijs, maar ook voor wantrouwende/sceptische/enthousiaste en ongeïnteresseerde poëzielezers, is Woorden temmen een aanrader. Ik kan mij slechtere manier indenken om bijvoorbeeld een lange autorit naar het zuiden door te komen. Ook in de auto kun je testen hoe een gedicht aan het open raam klinkt.

Kila&Babsie, Woorden temmen

Grange Fontaine

19,95

Verkrijgbaar via de boekhandel en bol.com