Het Parool, Boeken, 7 april 2018

Macht: Vrouwen, mannen en relaties

Dieuwertje Mertens

In De antwoorden van Catherine Lacey legt personage Kurt Sky het aan met verschillende vrouwen om aan al zijn behoeftes te voldoen. ‘Gender speelt een belangrijke rol.’

De Amerikaanse auteur Catherine Lacey schrijft in haar tweede roman De antwoorden over de maakbaarheid van de liefde. Maar belangrijker is misschien wel dat ze laat zien wat het betekent om vandaag de dag vrouw te zijn.

In De antwoorden wil de beroemde Amerikaanse acteur Kurt Sky met een duur experiment de perfecte liefde construeren. Een team onderzoekers stelt een harem voor hem samen. Elke vrouw vervult tegen betaling een andere rol: er is een Boze Vriendin om ruzie mee te maken, een Moederlijke Vriendin om de was te doen, er zijn Intieme Vriendinnen om seks mee te hebben en er is een Emotionele Vriendin om mee te praten. De laatste rol is voor de wereldvreemde, streng-religieus opgevoede Mary Parsons weggelegd. En met haar lijkt hij een echte band op te bouwen.

“Ze weet niet wie hij is, dus ze heeft geen beeld van hem. En ze is niet heel erg knap, want ze moest iemand zijn met wie Kurt vooral graag praat. Ik weet niet op welke manier ze niet zo knap is, of vanuit welk perspectief, want ik heb geen idee hoe ze eruitziet. Ik weet alleen dat ze wat kwetsbaar overkomt. Ik zie personages niet als mensen van vlees en bloed, maar als dragers van ideeën.”

“Ja, maar hopelijk wel met een satirische ondertoon. Mary kijkt niet naar Kurt met een bepaald oordeel, dus voor haar heeft het aanvankelijk geen grote emotionele lading. Sommige mannen zoeken de eerste de beste vrouw op om hun gevoelens bij te botvieren. Als vrouw word je in een hoek gedreven en geacht te luisteren. Ik ben daarmee gestopt. Zoek maar een ander om je verhaal bij te doen.”

“Zij vindt het verschrikkelijk om op haar knappe verschijning te worden beoordeeld, maar er zijn natuurlijk genoeg vrouwen die daar veel plezier aan beleven en daar ook graag gebruik van maken. Ashleys opmerking zegt niets over vrouwen, maar vertelt iets over Ashley. Bij haar roept het woede op. Gender speelt een belangrijke rol in deze roman: ik wil, zonder te oordelen, laten zien dat vrouwen heel verschillend met hun vrouwelijkheid omgaan.”

‘Mijn moeder en haar vriendinnen hebben nooit gelijkheid gehad in hun relaties’

“Kurt heeft het voor het zeggen, omdat hij geld heeft, niet omdat hij een man is. Bij mijn generatie is degene die de macht heeft net zo vaak een man als een vrouw. Mijn moeder en haar vriendinnen hebben echter nooit gelijkheid gekend in hun relaties. Nu ze 65 is, komt mijn moeder erachter dat alle mannen met wie ze een relatie heeft gehad, nooit een poot hebben uitgestoken. Ze is woest. Mijn stiefvader is een lieve man, maar hun relatie is niet in balans omdat zij financieel volledig afhankelijk van hem is. Machtsverhoudingen in relaties worden voornamelijk bepaald door geld.”

“Een goede vriendin van mij is sekswerker in New York. Zij heeft mij geleerd dat sekswerkers ervoor kiezen hun vrouwelijkheid in te zetten op een manier waar zij zich goed bij voelen. Dit maakt deze vrouwen niet ondergeschikt aan mannen.”

‘Iedere vrouw komt in haar leven wel op een manier in aanraking met seksueel geweld’

“Iedere vrouw komt in haar leven wel op een of andere manier in aanraking met seksueel geweld, maar het afgelopen jaar is het pas onderwerp van gesprek geworden. De meeste vrouwen dragen, net zoals de Vriendinnen, een ongelukkige herinnering met zich mee. Patricia Lockwood schreef er een geweldig gedicht over: Rape joke (2013). Ze postte dit gedicht over haar verkrachting online en het ging viraal: het is een ongemakkelijk, vervreemdend gedicht. Maar je moet van dergelijke ervaringen een verhaal maken om ermee om te kunnen gaan.”

“Kurt wordt door de meeste mensen niet echt gehoord, omdat ze alleen bevestiging zoeken van het idee dat ze van hem als beroemde acteur hebben. Je hebt gesproken taal, maar er bestaat ook zoiets als emotionele taal. Je voelt het als mensen niet echt luisteren. Ik denk dat je zou kunnen meten welke mensen echt een connectie maken. De manier waarop iemand luistert, maakt of er sprake van liefde kan zijn. Je kunt je afvragen of Mary echt luistert naar Kurt.”

“Ik zie het eerder als een meer gecompliceerde manier om je leven te organiseren. Ik heb toen ik jonger was zelf ook wel met open relaties geëxperimenteerd. Die richting wilde ik niet op met mijn roman. Daarom is deze relatie ook een wetenschappelijk studie met betaalde deelnemers, zodat het stranger than life is.”

Catherine Lacey, De antwoorden, Das Mag, 22,99, 382 blz,

Catherine Lacey (1985) komt uit Tupelo, Mississippi. Haar debuut, Niemand is ooit verloren (2016), werd lovend ontvangen. In 2014 riep literair magazine Granta haar uit tot ‘New Voice’. Ze woont in Chicago.